Freshwater Crisis
Kev kub ntxhov rau dej
Nyob hauv ntiaj teb tseem muaj cov dej ntshiab dej tsuag npaum li qub, tab sis tib neeg vam meej tuaj coob, ces yuav ua teeb meem rau cov dej uas peb niaj hnub haus no ib zaug xwb xwb. Txij li thaum tseem muaj Dinosaur nyob hauv ntiaj teb ntau plhom xyoo ua ntej no. Tam sim no cov dej ntshiab dej tsuag uas peb haus tseem muaj ntau li qub, tab sis sij hawm ntev zuj zus thiab kev rov tsim dua tshiab muaj ntau tuaj, ua rau cov txheej huab cua tsis zoo rov qab los raug peb.
Neeg coob thiab tawg, yog hais txog tias niaj xyoo muaj kev sib tw ntawm neeg sib txeeb dej ntshiab huv haus, ua zaub mov noj, da thiab siv ua lub neej ntau zuj zus. Kev tshaib dej thiaj yog qhov coob leej neeg xav txog rau yav tom ntej. Cov dej huv dej tsuag yog ib feem me me ntawm tas cov dej nyob ntiaj teb. Yuav luag 70 feem pua ntawm lub ntiaj teb yog dej, tab sis cov dej tsuag zoo haus tsuas yog 2 feem pua tawm xwb. Dua li ces yog dej daw ntsev nyob hauv hiav txwv. Cov dej tsuag no tsuas muaj 1 feem pua xwb uas tib neeg mus txog thiab muab tau coj los siv, vim feem ntau yog nyob hauv cov niam dej khov thiab tej daus npu tag lawm. Cov dej tsuag nyob ntiaj teb no tsuas yog 0,007 feem pua uas thiaj coj mus ua tau roj thiab yug tas 7 txhiab plhom tus neeg nyob ntiaj teb no. Vim cov thaj chaw, huab cua, kev tsim dua tshiab, txoj cai thiab kev sib tw peev txheej nyob hauv qee xeev ntuj muaj dej ntau, thiab qee thaj tsam ntuj qhuav thiab muaj kev ua tsis huv rau dej, ces zoo li lub cev tsis muaj zog. Nyob hauv cov teb chaws vam meej feem ntau dej tsuag kuj zoo ib yam li ntawd.
Tsis hais tej toob xib nrhiav nyuab los toob xib uas siv dag zog, los yog tej hauj lwm ua kom tau nyiaj. Tsis hais yuav nyob qhov twg, tib neeg yuav tsum muaj dej kom nyob tau thiaj tsis tuag. Tsis yog tias tib neeg lub cev xwb thiaj xav tau dej, 60 feem pua ntawm tej xyoob ntoo nroj tsuag thiab kev siv los tsim txhiam xws noj, ua khaub ncaws hnav thiab tej hlwb hlau, ua cov kwj deg qias neeg txuag peb thiab txhua yam nyob ib puag ncig tau noj qab nyob zoo. Khuv xim uas tib neeg tsis txawj siv thiab txuag dej, tib neeg siv dej los tsim txhiam xws noj ntau dhau, thiab ntau hom qoob loo siv dej ntau kawg. Xws li ua teb paj, cov paj uas tawg ua paj rwb. Yog cog nyob hauv cov av uas qhuav heev, ces yuav tsum siv dej ntau tas zog.
Raws li cov ntaub ntawv uas lub Leej Haum Kuj tshaj tawm, kev siv dej muaj txhab ntxiv li ntawm 2 npaug los ntawm tib neeg coob tuaj nyob hauv 100 tawm xyoo los no. Xyoo 2025, yuav muaj neeg li ntawm 1 plhom 800 txhiab leej tsis kam nyob hauv cov thaj tsam ntuj qhuav, vim lawv tsis muaj dej haus thiab siv ua noj. Muab xam los mas yog 2 feem 3 ntawm lub ntiaj teb.
Cov neeg nyob hauv cov thaj tsam tsis muaj dej, yog los ntawm kev siv, kev loj hlob thiab huab cua pauv ntxeev. Nov yog cov teeb meem uas peb ntsib tam sim no. Ces yog peb xav rau yav tom ntej, peb yuav ua li cas kom tau txuag, tau tu thiab tau faib cov dej uas peb muaj. Raws li tej ntaub ntawv uas lub Koom Haum txuag xyoob ntoo nyob ntiaj teb tshaj, pom tias yuav luag ib nrab ntawm lub ntiaj teb neeg ntsib kev ntxhov siab txog dej ib lub hlis nyob hauv ib xyoos. Tsis muaj ib yam tseem ceeb thiab ib yam yuav los txhawb nqa, ces kev tsis muaj dej haj yam yuav phem dua qub.
Tom qab lub 7 hli uas yog lub hlis sov tshaj plaws yam tsis tau muaj los dua dhau mus, tas ntiaj teb neeg ntsia ntsoov txoj kab ntawm qhov sov. Tab sis tseem muaj ib qho tseem ceeb dua txoj kab sov ntawd, uas yog ntiaj teb neeg txoj kev ntxhov siab hais txog tsis muaj dej siv. Lub voj voog ntuj hloov mus, ua rau muaj ntuj los nag loj thiab ntuj qhuav heev, vim peev txheej pib tsis muaj ntau zuj zus. Tib neeg thiab txhua yam muaj txoj sia feem coob kuj xav tau dej thiab lub ntuj tseem kub ntxiv, ces thiaj ua kev kub ntxhov loj. Tib neeg yuav luag 4,000 plhom leej los yog ib nrab ntawm lub ntiaj teb thiaj muaj kev ntxhov siab txog dej li ib lub hlis nyob hauv ib xyoos.
Muaj 25 lub teb chaws uas lawv ntxhov siab hais txog kev tsis muaj dej siv li 80 feem pua, xws li Kas Tas teb, Kws Plos teb, Kos Ves teb, Lis Npaas teb thiab Os Mas teb. Hos cov teb chaws uas lawv yuav ntsib teeb meem tshaib dej loj, xws Sis Lis teb, Hes Laas teb thiab Tws Nis Xis teb. Tsoom pej xeem nyob As Xias Naj 74 feem pua yuav ntxhov siab txog dej heev. Nyob As Xias nrab qaum teb tsoom pej xeem As Fiv Kas 83 feem pua, yuav tau txais kev kub ntxhov. Ces lawv yuav tsum tsim tej yam los ntim dej khaws cia, vim cov xeev ntuj li hais no yuav raug kev kub ntxhov nyob hauv xyoo 2050.
