HMOOB COV DAB QHUAS

1. Nyob hauv lub qab ntuj khwb,tas nrho 12 lub xeem Hmoob, kawg muaj ib hom dab qhuas xwb. Thiab yog tib co dab.
Hmoob sawv daws, kawg muaj Nyuj Dab Npua Tai, Dab Roog Xwm Kab. Sawv Daws txawj hu Plig, khaws Ceeb, Tuam Choj. Laig Dab Niam Dab Txiv,Xeeb teb Xeeb chaw, los Pog Yawg, thiab tej kwv tij txheeb ze dua nras mus lawd.
Ua neej nyob los sawv daws koom ib tug Txiv muam ua Neeb. Thiab ua khawv Koob quas dab.  Tuag mus los sawv daws koom tib tug txiv qeej,thiab txiv nruas.
Sawv daws koom tib zaj qhuab ke, tib co txiv Xaiv Foom Kom. Siv tib tug txhib ntawg,caij tib tug nees ncau. Muaj qhov hais tias tawm tshais puv peb tag kis, muaj puv ib tsug 13 hnub, los tso plig. 
Twb tsis txawv li, ua cas lub ncauj ho hais tau tias, Dab qhuas sib txawv! Tej no lam hais xwb, yeej tsis txawv ib qho li.
Qhov Txawv no,yog los ntawm Tib Neeg siab nqaim, thiab ua neeg qia dub los. Tus muaj tub coob ces ua ntau txim,tus tub tsawg ces ua tsawg txim xwb.
Tus muaj 9 leeg tub ua 9 txim. Tus muaj 5 tug tub nws ua 5 txig, cov ua 7 zoo li cov Hmoob Yaj,yog ntxiv 2 taig rau tus ntxhais thiab tus vauv. Ces lawv thiaj muaj 7 txim.
Qhov hais tias Dab qhuas txawv,tuag tsis tau hauv tsev. Yog nws ntshais tsam ho qig dej qig taws. los qig zaub qig mov thiab,thiab qig dej qig taws,tau nyaij dab ntub yoo nqhis,thiaj hais tias caiv.

2. Kev Sib Yauv. 
Thaum Ntuj tsim teb raug, Nkauj Muam raug Nus yeej sib yuav. Thaum Ntuj Chiv Keeb los, muaj Nkauj Iab thiab Nraug Oo nkawd xwb.
Nkawd cov tub ntxhais yeej sib qaws ua txij ua nkawm. Tau ntau pua tiam los suav tsis tau. Nyob hauv Hmoob cov Dab Neeg thiab tshoob kos Hmoob hais txog tias: Nkauj Muam Nraug Nus nkawd, ris zeb tuaj nruab Roob dov zeb tuaj nruab Tiag.  Zeb ntog, zeb los sis puab, Nkauj Muam Nraug Nus mam li los vij Cuab. 
Ris zeb tuaj nruab Roob dov zeb tuaj nruab tiag,zeb ntog, zeb los sib ris, Nkauj Muam Nraug Nus nkawd mam li los vij Yim. 
Ib yam li cov noob Huab Tais, lawv tsis xav kom lwm tus tau ua Huab Tais.  Ces lawv yuav tsum yuav lawv cov noob, Lis Nkauj Muam Nraug Nus  nkawd sib yuav los.
Cov Xeem yog los ntawm,thawj cov tub hlob thaum ub cov npe los. Thaud niam Txiv tau tis npe hu ua: Yaj,Vaj,Tsab,Xyooj,Hawj,Muas,Thoj,Lis... Lub hu ua Xeem yog tus ntxhais. Hmoob hu tias Vaj Tsab Xeem Lis. yog hais tias,tub ntxhais tib si no.(Los txiv neej poj niam tib si.) 
Thaum Hmoob Fiv Yeem Hmoob hu, Xab Kub Tsab,Xwm Kub Thawj, Xyo Lij leem. Hu cov tub cov ntxhais tib si.

3. Qhov Tsis Pub Sib Yuav.
Yog Thaud, Yaj Txiv Yawg nws muaj hwj Chim Hwj Huam loj. Nws sau tau 9 pab Hmoob los sib Koom siab. Hu ua Hmoob 9 lig Ntuj no, los sib koom ua ib pab.
Ces Txiv Yawg tau Txiav qhov tsis pub ib Xeem nws rov yuav nws xeem. Ntshais yog nws xav kom sawv daws sib raug zoo, nyob ua neej ua tsav nws thiaj tau sau ntawv txiav tsis pub kom lub xeem rov sib yuav xeem tsis tau.
Lo lus hais kom ib xeem tsis txhob sib yuav, nyob hauv nws lub xeem. Muaj nyob hauv Ntawv Suav,li keeb kwm. Cov Huab Tais Suav sau tseg li ntawd.
Ntshai Nws ntse txaus thiab paub tau tias, yog nyias sib yuav nyob hauv nyias lub xeem. Ces Hmoob muaj 12 lub xeem neeg ces kawg Hmoob yuav muaj 12 lub teb chaws. Hmoob xwb los tsov rog yuav ua tsis paub tas li.
Dhau Txiv Yawg lawm. ntau xyoo tom qab Vwj Paj Yig sawv los. Nws rub tau peb pab Hmoob los ua ke lawm xwb. Ces thiaj muaj lo lus hu ua Peb Haiv Hmoob los txog niaj hnub no.
Ces Suav thiab Hmoob sib ntaus rog heev,Hmoob nyob tsis tsheej ib qho chaws. Hmoob ua tshoob nrog Nkauj Muam raug Nus cov tub ntxhais.
Li Hmoob hais tias, mus yuav Muam Ntxhais, los Dab Laug tub. Txij li tiam 17 los Cov teb chaws,neeg Vam meej luag muab roj ntsha los sib piv.
Ces Mab Sua paub tias Ib co roj ntsha nyob sib ze txhob sib yuav, tsam tej tub ki xeeb los tsis qoos zoo. Qhov tsis qoos no: tej tus qhuav ceg, tes taw tsis muaj zog, los ntse tsis heev.
Los sis ntse dhau lawm lwm cov raws tsis cuag, ces pab tsis tau nws. thaum muaj xwv txheej tuaj.
Tom qab Hmoob ua neeg thoj nam poob teb chaws Hmoob tau txav los rau Xov Tshoj teb. Tub Ntxhais tsawg lub xeem kuj rov sib yuav ntau kawg.
Tsis hais lub Xeem twg li.  ces thiaj muaj tej lub xeem tshiab tawm tuaj. Zoo li Hmoob thoj thiab Hmoob Kwm Vaj thiab faj. Muaj txhua xeem li.
Cov tsis muaj tej lub Xeem tshiab tawm los, thaum muaj kev txaj muag lawm.  Ces yog muaj Muam Phauj los Dab laug. Lawv saws mus ua lawv tub lawv xeem lawm.
Cov uas nyob deb kev neej kev tsav, tsis muaj tus pab saws mus ua lawv xeem. Ces lawv cia li sib yuav mus,hu ua xeem neej tsa mus kom tas plaub.
Zoo li cov Vaj neej Tsa. Xyooj Neej tsa, los Tsab neej tsa, thiab yaj neej tsa no lawm.

4. Hmoob Cov Xeem.
Thaud, Hmoob muaj 12 lub xeem. Dhau los ntau caum tiam neeg, thaum Sauv thiab Hmoob tsis tau sib ua tsov rog. Hmoob muaj 24 lub xeem.
Txij  li cov xyoo Hmoob nrog Suav ua rog ib co Hmoob yuav Suav npe ua Suav Xeem ntxiv. Yog lub Caij Hmoob pib tawg ua neeg Thoj Nam txav zuj zus los rau Xov Tshoj teb ntawd.
Hmoob muaj 80 lub Xeem. Yog Suav sau tseg.  Cov zwm rau Suav, ces Suav kom yuav tus tub nce los ua leej txiv ntawd lub npe los ua lub xeem. Nyem no, muaj ib co Hmoob siav, yog cov zwm rau Suav.
Cov Hmoob Nyoos, yog cov uas tseem hais lus Hmoob, hnav tsoos tsho Hmoob.  Nyob hauv Hmoob lo lus hais, mas Hmoob hu raws leej Txiv lub npe thiab.  
Tab sis Hmoob tsis hloov lub xeem. Hmoob hu Leej Tub lub npe mus puas rau Leej txiv lub. Ib tiam hu nrog ib tiam mus xwb : Tus lub npe hu ua txoov Kaub,ces Hmoob muab nws tus tub hu ua Huas. Ces hu ua Huas Txoov Kaub no. tiam tom qab Hmoob hu raws li nws Leej Txiv xwb.  
Cia li hu Nyiaj Huas tub puas, rau Nyiaj Huas xwb. tsis yuav tus yawg koob lub lawm,lub Xeem Hmoob hu mus lis, tiam tiam mus : Hawj Txoov Kaub, Hawj Nyiaj Huas Txoov Kaub li no, txheej no,mus yog peb siv tus Yawg Koob lub npe nrog Lub Xeem, mas ntau tiam neeg mus txawm yog ib lub xeem. 
Los yuav to tau tias nyias muaj nyias lub xeem. Tsis yog ib pab los ntawm ib caj hlav los ib ces ncau los mus.

5. Lub Xeem, thiab kev Sib Yuav.
Txheej tshiab no, Hmoob nyob nrog Mab Sua ntau. kawm luag txuj lawm, lub Xeem thiab kev sib yuav, mas yuav yoog raws li Mab Sua zuj zus mus.
Mab Sua luag saib roj ntsha kom txhob yog cov roj ntsha nyob sib zes xwb. Tsam yug tau Tub Kis tsis qoos : Zoo li ua neeg tuag tes qhuav  taw,los tsis muaj zog.  Los tswv yim nrawm dhau sawv daws raws tsis cuag, ces ho pab tsis tau nws lub caij muaj xwv txheej. Los qeeb dhau lawm tsis tau hauj lwm.
Yuav tau tos kom txog tiam 3 kom cov roj ntsha, nrug deb zog mam sib yuav. Noob me nyuam thiaj li qoos zoo. Yav Thaud txawm Hmoob tsis sib yuav,nyob hauv Nws lub Xeem.
Los Hmoob sib  yuav Muam tub, los Dab Laug Ntxhais.  Mas kuj ze cuag li yog tib tse neeg li cov Huab Tais sib yuav hauv lub xeem thiab tsev neeg.

6. Hais Txog Dab Qhuas. 
Hmoob hu ua Dab no. Mas yog yam Hmoob tsis paub thiab tsis pom uas yeej muaj,ces Hmoo hu ua dab xwb! Cov Dab Hmoob teev tiam tsis yog ib co dab Phem phem.
Hmoob cov txuj ci ua Dab, yog ib txoj kev tiv thaiv cov Dab txeeg dab qus xwb. Hmoob Hu Plig, ua Khawv Koob ua Neeb, yog txoj kev tiv thaiv cov dab qus nkaus xwb.
Cov Hmoob teev tiam, kuj yog Tswv Ntuj thiab tej Pog Yawg los Niam Txiv tej no xwb. Kuj zoo xws li kev ntseeg Ntuj hauv Yes Xus lub Moo Zoo me ntsis.
Qhov tsis yog, Vim Hmoob tsis paub. Hmoob muab lawv teev tiam nrog mov thiab nqaij. Thiab muab lawv tis npe hu ua dab no.  
Hmoob twb muab Tswv Ntuj tis npe hu ua Dab xeeb teb xeeb chaw no thiab. Lo lus Xeeb no, mas Dab yeej xeeb tsis tau li. Kawg yog Ntuj thiaj Xeeb tau xwb.
Lo lus Hmoob hu ua Dab qhua no,kuj txhais tau ua ob yam : Dab Qhuas, yog hais tias cov paub los cov tsis paub tib si ua ke. Nyob hauv tib si lawm. Dab yog cov tsis paub. Qhua yog cov paub lawv npe.
Zoo li thaum muaj lub ntees ploj tuag! Hmoob ua tsaug, Hmoob hais tias ua tsaug mog, Koj muab nyiaj tuaj pab peb nta dab, nta qhua... Dab yog cov neeg nruab zej zog uas tsis paub npe. Qhua yog cov koj hu lawv tuaj : Zoo li,tus Cuab Tsav, Tus Muam Phauj, Tus txiv Dab Laug, Tus Xeev Txwj laug, Cov tub cig ua hauj lwm. Niam diaj zeb tuav cos.... cov no yog cov qhua uas koj hu lawv tuaj.

7. Hmoob Cov Dab. 
Kuv kuj paub tsis zoo pes tsawg,zoo li thaum Hmoob thiab Suav ua rog tas. mas Suav txwv tsis pub Hmoob sib sau ob peb leeg los nyob ua ke sib tham. 
Ntshai tsam npaj tsim kev kub ntxhov tawm tsam Suav.  Mas Hmoob haj yam xav ua cov dab qhuas kom ntau tuaj. Hmoob thiaj sib sau tau los tuav xam kev cob qhia poj tub se.
Hmoob muab txuj ci zais rau hauv kev ua dab qhuas.  Ces Hmoob hais tias peb yuav ua Dab ua qhua.  Thiaj sib sau los ua ke tau. 
Zoo li tus Xwm Kab ntawd,yog Hmoob kev zais txuj ci rau hauv tej yam tseem ceeb kawg. Thaum Hmoob txi Xwm Kab, tsa txhiaj meej. Yog txhais hais tias : Yog kev pov hwm kom muaj nyiaj. 
Yog Hmoob kev cog lus tias : Koj txhob rov dag koj, txhob ua kev plees kev yi,txhob mus twv txiaj yuam pov. Tsam koj ua neeg xyob txhiaj, Muaj tseeb, txi Xwm Kab tas koj dag tias muaj neeg phem tuaj yuav ua phem rau sawv daws.

Sawv daws sib tw khiav tas. Los luag cia li sib tua,los koj mus ua plees ua yi. Luag paub luag ntes tau koj, luag muab koj nplua nyiaj ntau. Ces koj pluag xyob txhiaj mus. Los koj mus twv txiaj yuam pov poob peev pluag mus.
Tus Xwm Kab no, yog Hmoob kev cog lus ua neeg tsim txiaj. kom txhob ua neeg xyob txhiaj mus.
-> Lo Lus Kawg. Zaj lus no sau los kom Hmoob paub tias Hmoob muaj zoo Txuj ci coj Hmoob los ua neeg sib raug zoo nyob ua ke. 
Thiab Haiv Hmoob yog ib Haiv neeg muaj txuj ntxov ntxov  los lawm. Tsis muaj ntaub ntawv thiab Kws Txuj, nthuav tawm los, kom Hmoob paub, thiab ua neej sib raug zoo.
Hmoob cia li saib Hmoob cov txuj ci no, yog dab tsim los tas txhua yam, thiab yog dab teej tug. Tsis paub qhov tseeb.

Tus sau : XH. Yaj Zoov Ntxheb