Lub vaj Enchanted. (Enchanted Gardens)
Lub vaj Enchanted. (Enchanted Gardens)
Kev cia siab kheev kheev nyob rawv hauv tej txhiam xws.
Pab neeg ua chiv Bokashi tiv kev pauv ntxeev huab cua thiab tej txhiam xws seem nyob Fis Lis Pees teb. Hais txog cov neeg nyob hauv lub zos San Antonio uas yog qhov chaw kev lag luam vam meej hauv lub nroog Pasig, uas yog Fis Lis Pees lub tuam ceeb. Muaj ib lub vaj ncig ua si rau tsoom pej xeem dav li ntawm 500 square meter, nyob ntawm txoj kev General Delgado yog qhov chaw cog txiv ntoo uas pheej yig.
Emma Lique uas nws muaj 61 xyoos, nws yog tus thawj coj cov neeg ua hauj lwm cheb kev thiab saib lub vaj uas tseem hwv ntiav lawv 8 leej tu. Nws hais tias : kev cog txiv xyoob txiv ntoo hauv zej zog, pab txuag tus nqi xa. Ib qho kuj pab txuag tej chiv thiab, vim cov neeg nyob ze ntawd muab lawv tej zaub mov Bokashi uas seem pub rau lawv tsis tu ncua. Lawv tau muab coj mus hloov ua chiv los pab kom av zoo tuaj txij xyoo 2020 los.
Bokashi uas tsim los ntawm ib tug kws txuj fab ua liaj ua teb neeg Zis Pees hu ua Teuro Higa xyoo 1982, yog qhia txog kev ua chiv. Melo-Rijk hais tias : dhau ntawm kev ua chiv lawm, kev ua chiv qhov av Bokashi tseem yog ib txoj kev hloov cov khoom noj pov tseg los ntawm qhov chaw pov tseg thiab. Tej txhiam xws uas lwj rau hauv av yuav ua kom muaj pa iav, ua rau lub ntuj sov vaum heev. WWF xav tias nyob hauv ib xyoos muaj tej zaub mov nkim pov tseg li ntawm 2,500 plhom ton nyob thoob ntiaj teb. Raws kev soj ntsuam los ntawm kev tshawb fawb thiab Technology, lub Koom Haum soj ntsuam txhiam xws thiab kev noj haus hauv lub teb chaws pom tias Fis Lis Pees teb muaj cov txhiam xws pov tseg ib hnub li ntawm 1,717 metric ton.
Melo-Rijk hais tias : kev muab txhiam xws noj faus ua chiv ntawd, tuaj yeem pab peb txo tau cov pa iav sov sov vaum vaum nyob saum nruab ntug.
Teeb meem khib nyiab txhiam xws seem.
20 tawm xyoo ua ntej no, tus qub Txoov Tim Tswv Gloria Macapagal-Arroyo tau sau npe hauv tsab cai rhuav tshem txhua yam khib nyiab xyoo 2000, uas teeb tsa kom cov nom kav zej zog yuav tsum tsim cov Koom Haum muab tej toob xib qub rov ua dua tshiab thiab tsim tej chaw ua chiv faus av. Txawm li cas kuj xij, txhua lub zos zoo sib txawv thiab ntau lub zos tsis muaj chaw txaus ua.
Hauv xyoo 2021, raws kev tshaj tawm ntawm pab kav xwm soj ntsuam hais txog khib nyiab pom tias : cov teb chaws uas muaj cov tsev muab tej yam qub qub los tsim dua tshiab los yog MFR muaj tas nrho 11,637 lub. Muaj 16,418 lub ua hauj lwm xwb, xam los yog 39 feem pua ntawm tas nrho 42,046 lub zos. Muaj cov tsev muab tej toob xib qub ua dua tshiab nyob hauv zej zog tsis txog 10 feem pua. Dhau ntawm qhov muab siab rau qhia kom zej zog paub siv thiab ua lag luam lawm, nws tseem nroo hais tias : “Cov neeg khaws khib nyiab feem coob tseem khaws txhua yam los sib xyaws. Tab txawm lawv faib khib nyiab nyob hauv tsev lawm kuj xij.”
Lanie Francisco tus tsim Bokashi Pinoy tau muab lub tswv yim no mus siv nyob hauv qee lub zos nyob ntug nroog txij xyoo 2020 los. Pib ntsia pom tias qee lub zos daws teeb meem khib nyiab tau zoo. Qhov loj tshaj yog tej zaub mov seem.
Muaj ib lub zos tau teeb txoj cai txwv tsis pub faib tsis pub khaws khib nyiab nruj kawg, hos lwm lub zos nqis peev mus yuav tshuab zom khib nyiab thiab tshuab ua chiv, tab sis siv tsis tau qab hau pes tsawg. Tsis yog tias txhua tus yuav muaj sij hawm nqa tej txhiam xws seem hauv tsev mus rau cov tuam tsev. Qee yam yuav tsum siv tej txhiam xws nyoos li ntawm 300 kis los hauv kev ua hauj lwm.
Yav tag los nws lub Koom Haum pab zej zog tau faib 409 lub tog thoob rau ib lub zos, tab sis lawv tsis muab los siv. Tom qab 3 xyoos dhau mus, lub zos kuj tau txais cov tshuab zom khib nyiab me me 25 lub, ces lawv coj mus siv tam sim ntawd. Tab sis cov neeg nyob ib thaj tsam ntawd yws yws tias lawv hnov tsw lwj kawg. Kuv thiaj xav tias ua cas lawv tsis pub sij hawm rau Bokashi me ntsis. Yog tias sawv daws ua raug cai, mas yuav tsis hnov tsw lwj li. Bokashi tsis yog tib qho chaw tawm xwb, tab sis koj yuav muab Technology dab tsi los pab zej zog ? Tsim nyog koj yuav tuav xam nrog zej zog thiab sim ua ntej tso.
Kev muaj feem cuam ntawm zej zog.
Kev nrog cov nom hauv zej zog sib tham txog zej zog thiab nroog, yog qhov kawg uas Fas Ntshis Kus xav txog thaum nws tshawb pom qhov zoo ntawm Bokashi thawj zaug, tom qab nws tshawb fawb tau 10 xyoo. Qhov nws xav tau yog qhov tias nrhiav lwm txoj kev los hloov cov quav qaib tsw tsw nyob hauv nws thaj av cia ua chiv li 2,000 square meter, nyob hauv lub xeev Nueva Ecija uas nyob Mas Nis Las qaum teb.
Fas Ntshis Kus thawj cov Bokashi piam sij yog vim nws pom muaj ib co kab dub dub ri mus puv lub thoob. Yog qhov qhia tias nws cov chiv tab tom yaj, tsis ua chiv lawm. Nws thiaj pauv lub tswv yim los xav tias yuav ua li cas thiaj ua tau txiaj ntsim qab hau nyob hauv cov teb chaws huab cua sov. Lub 3 hlis xyoo 2020, nws tawm ntawm nws txoj hauj lwm thiab nws siv sij hawm mus ua cov hauj lwm Bokashi Pinoy txwm nkaus yam tsis ntshai txog tus kab mob COVID-19 uas tab tom sib kis nyob hauv lub teb chaws. Fas Ntshis Kus nyob hauv tsev thiab thau Video txog nws tus kheej tso rau Facebook qhia kev ua chiv Bokashi. Cov neeg raws nws yog cov neeg hauv lub zos San Antonio uas coj lub Koom Haum Basura to Ayuda. Nws koom nrog cov neeg hauv zej zog kom tau txhawb nqa neeg muab khib nyiab rov los ua dua tshiab. Nkawd ob leeg ua hauj lwm nrog cov thawj coj zej zog kom muab Bokashi los ua ib feem hauv cov hauj lwm. Fas Ntshis Kus hais tias : “Kuv vam tias tas lub zos yuav zoo li San Antonio. Cov pej xeem thiab cov thawj coj hauv lub zos sib pab txhawb nqa. Kuv muaj kev paub txog tej teeb meem ua hauj lwm nrog lwm lub zos. Tab sis kuv kuj ua hauj lwm ntxiv mus, vim kuv txoj kev ntseeg. Kuv txoj kev txhawb nqa yog ua raws Laudato Si. Kuv ua hauj lwm vim kuv txhawj txog cov hauj lwm kev txhim kho ntawm Tswv Ntuj. Laudato Si yog Vaj Qhia Fas Ntshis Kus tsab ntawv hais txog txuag txhua yam nyob ib puag ncig. Tsab ntawv no txhib kom neeg fim nrog txhua yam muaj txoj sia thiab lub ntiaj teb. Txhib kom muab siab rau sib koom tes daws teeb meem txhua yam nyob ib puag ncig thiab txhawb nqa kev ua hauj lwm ntxiv mus kom txheej neeg tam sim no thiab txheej tom ntej tau zoo nyob.
Dhuav tab sis ua tau.
Tus pog Gold Lim nyob hauv lub nroog Quezon, nws tau tsim kev hais txog khaws khib nyiab nyob hauv nws tsev. Nws yog ib tug neeg ua yeeb yam thiab yog tus thawj coj ntawm kev ua yeeb yam hauv kev kawm nyob Fis Lis Pees teb. Nws hais tias tom qab nws ua hauj lwm sab sab ib hnub nws xav so. Tab sis nws yuam nws tus kheej kom sawv taus thiab siv sij hawm 2 teev los ntxhua thiab tais tej ntaub roj hmab thiab txhua daim ntawv ua ntej yuav coj mus rau lub thoob faib khiab nyiab nyob hauv nws tsev. Tom qab noj mov txhua pluas, nws yuav xaiv tej plhaub qe, nplooj zaub thiab tej tawv txiv coj mus ua chiv. Nws siv cov thoob khib nyiab UV Care Zero Waste Eco uas yog nws li. Dua li lwm cov mas coj mus tso rau lub thoob Bokashi cia ncu.
2-3 hlis ces nws muab cov khib nyiab ua dua tshiab mus rau qhov chaw hloov khib nyiab nyob hauv nroog. Thiab nws xa nws cov Bokashi mus rau lwm tus neeg ua hauj lwm nyob hauv lub nroog San Juan uas yog qhov chaw ua chiv nyob ntawm nws tog tsev. Yuav tsum muaj kev kawm txog nws thawj cov Bokashi. Tus neeg ua yeeb yam hais tias : “Kuv yuav tsum muab nws pov tseg, vim kuv tsis muaj chaw ntawm tog tsev, tab sis kuv kuj ua tau zoo kawg. Kuv ua los ntau xyoo lawm, kuv sim thiab paub tias nws ua tau. Melo-Rijk ntseeg tias : peb xav tau lub tswv yim los ua kom khib nyiab tsis txhob muaj. Ob peb xyoos dhau los, nws pom tias muaj tej lag luam uas siv tej toob xib haum rau txhua yam nyob ib puag ncig thiab cov neeg nyob Online, lawv txawj sib qhia txog kev ua kom khib nyiab muaj tsawg.
Tsim qhov chaw tshiab rau Khib Nyiab los yog tej txhiam xws seem.
Thaum paub tias cov thoob Bokashi muaj muag nyob hauv tej kiab khw, Rina Papio tus tsim Green Space thiaj qhia txog kev thauj tej txhiam xws seem uas siv Bokashi thauj mus rau qhov chaw ua chiv thiab tej liaj teb.
Xyoo 2020 nws tau txais kev txhawb nqa los ntawm WWF tsim tus App pab kom cov neeg nyob Metro Manila tuaj yeem mus txais tau cov thoob Bokashi, tom qab lawv nkag mus sau npe. Tus App no twb siv nyob hauv Google Play thiab Aple App Store lawm. Kev pauv thoob 11,226 zaus, tau muab tej txhiam xws seem 119,402 kis los mus rau qhov chaw ua chiv thiab tej liaj teb ntawm Green Space, txij lub 9 hlis xyoo 2020 los. Raws li Papio tej ntaub ntawv, muaj 200 tus tub koom tes uas nws hu ua SoilMates, yam li 100 tawm tsev neeg, cov chaw ua lag luam 40 lub, cov Koom Haum 10 lub thiab ib tug hau zos hauv Quezon City lawv puav leej siv.
Kev nrog lwm cov Koom Haum sib fim ua tau yooj yim dua, vim cov Koom Haum no tab tom nrhiav lub tswv yim ua kom lawv cov hauj lwm nyob tau ntev mus. Nws hais tias txhua txhua lub lis piam Green Space yuav sau tej txhiam xws seem Bokashi li ntawm 20 ton ntawm cov Koom Haum coj mus rau qhov chaw ua chiv nyob hauv daim teb Caliraya, hauv lub xeev Laguna. Yuav siv sij hawm tsav tsheb li 4 teev thiab caij nkoj 30 fiab thiaj mus txog. Nws ua hauj lwm nrog Melo-Rijk kom tau kev sib pab muab tej chaw fab hauv Mas Nis Las los ua teb thiab chaw ua chiv raws li cov Koom Haum hu tias : “Lub qhov faus khib nyiab ua kom av zoo.” Dhau ntawm kev daws teeb meem txhiam xws tsis ruaj khov lawm, nws tseem pab kom txhob tso carbon uas yog los ntawm kev xa txhiam xws los yog Bokashi mus rau lwm lub xeev thiab.
Tus yam ntxwv uas txhua pab tau txiaj ntsim qab hau.
Dhau ntawm qhov rais ua chaw cog txiv ntoo thiab zaub pheej yig hauv zej zog lawm, lub zos San Antonio tseem yog qhov chaw qhuas los ntawm kev yeej thiab txais paj tshab hauv kev sib tw tu vaj hauv nroog Pasig 7 xyoo sib txuas.
Lising uas nws yog tus hau zos San Antonio hais tias : “Peb yeej tas txhua lub zos nyob Pasig, vim peb muaj chaw ua chiv, muaj chaw cog nceb thiab chaw yug muv.” Txawm tias xyoo no lawv tsis tuaj yeem sib tw lawm, tsis kav barangay uas yog qhov chaw kav tus kheej nqaim tshaj nyob Fis Lis Pees teb, tseem ua cov hauj lwm xaiv khib nyiab nyob hauv tsoom pej xeem. Lising hais tias nov yog ib feem kev pab cuam me me los ntawm San Antonio kev tiv huab cua pauv ntxeev. Nws hais ntxiv tias : cov neeg hauv zej zog nyob tau sov siab, vim lawv tau muab tej chaw fab uas tsw lwj tsw phem los hloov ua vaj cog txhiam xws. Cov neeg nyob txawm tuaj hais rau kuv tias : yav tag los lawv kaw qhov rooj qhov rais kom kab txhob nkag mus hauv tsev. Vim chiv Bokashi ces peb rov qab muaj av zoo ua noj ua haus. Peb tseem ua tau chiv ntau dua qhov peb xav tau thiab peb pib muab tej chiv seem xa tawm mus.