“Lawv hlawv peb cov tsev thiab tua peb cov kwv tij.” "They burned our home and killed our brothers"
“Lawv hlawv peb cov tsev thiab tua peb cov kwv tij.” "They burned our home and killed our brothers"
Hauv lub teb chaws Npees Las Des uas feem coob yog cov Mawv Xis Lim. Kev muab siab rau ntawm lub Koom Txoos Kav Tos Liv thiab Caritas Npees Las Des hauv kev daws teeb meem av. Ua kev kub ntxhov rau cov haiv neeg tsawg txoj kev teev hawm thiab cov haiv neeg. Txhua yam yuav tsum nres tas, vim tsis muaj tus pab nyiaj txiag.
Kev txhim kho cov neeg ib txwm nyob txawm, yog pib thiab ua los ntawm Caritas txij xyoo 2000 los. Cov hauj lwm pab neeg ntawd cia li raug ncua tseg, ces ua rau lwm cov hauj lwm xws li kev teeb tsa kws lij choj kom tau daws teeb meem hais txog dej a ntawm cov neeg ib txwm nyob txawm. Kev muab kev koom tes pab nyiaj txiag hauv kev taij thov cov a uas raug yuam mus, thiab kev thov taw qhia hauv cov kev cai yuav tsum nres tas.
Hembrom tus coj cov neeg Santal ib txwm nyob txawm thiab tus qhia kev ntseeg hauv lub zos Chirakuta hais tias : “Muaj teeb meem thiab kev sib kom plaub ntug nrog cov neeg Mawv Xis Lim nyob ntawd los ntev hais txog peb tej av. Hauv xyoo 2015 cov Mawv Xis Lim tau tua neeg, hlawv tsev thiab lwg peb tej cuab tam nyob hauv 4 xyoos. Tom qab ntawd Caritas Bangladesh thiab lub Koom Txoos tuaj pab hais txog plaub ntug thiab muab kev pab cuam rau peb.”
Txij xyoo 2019 los, Caritas tsis pab dab tsi rau cov neeg hauv lub zos Chirakuta uas zwm rau Dinajpur yav qaum teb uas muaj cov neeg ib txwm nyob txawm nyob, vim tsis muaj nyiaj txiag pab lawm. Txij ntawd los, txhua haiv neeg yuav tsum hais lawv cov plaub ntawm lawv tus kheej. Tab sis zim txwv no, txhua yam yim puas tsuaj ntxiv. “Yog thaum Caritas thiab lub Koom Txoos Kav Tos Liv tsis sawv nyob ntawm peb ib sab thiab qhia peb txog txoj cai, los peb yeej yuav ua ntxiv mus yam muab siab rau thiab muaj peev xwm.” Tab sis Hembrom hais tias tam sim no tsis yog li ntawd lawm.
Thaum Is Ntias teb thiab Npees Las Des sib faib ciam teb xyoo 1947, cov His Ntus coob kawg khiav ua thoj nam ntawm Npees Las Des teb mus rau Is Ntias teb. Lawv tso lawv ib txhia av tseg rau cov haiv neeg nyob ntawd thiab muag tej thaj av rau cov Mawv Xis Lim. Txawm li cas kuj xij, sij hawm dhau mus ntev niaj ntau xyoo.
Cov Mawv Xis Lim qee tus khav cai hais tias yog lawv li av thiab tias tas cov av yog lawv li. Cov yim neeg His Ntus, cov Mawv Xis Lim nyob ntawd tau sib kom mus txog tsev txiav txim, tab sis lawv tsis tuaj yeem cev tau cov ntaub ntawv raug cai los ua pov thawj zeem tseeb txog lawv cov lus kom.
Hnub tim 24 lub 1 hlis xyoo 2015, pab neeg Mawv Xis Lim uas tuav riam phom tau txeeb cog qoob loo rau hauv cov haiv neeg tej av. Thaum cov haiv neeg sawv los tiv, ces thiaj ua rau ob tog muaj kev sib ntaus sib tua heev kawg, ua rau cov Mawv Xis Lim tuag ib leeg. Vim kev ua pauj, ces cov Mawv Xis Lim thiaj hlawv vaj hlawv tsev thiab lwg cov haiv neeg 66 yim neeg nyob hauv lub zos.
Hembrom hais tias : “Peb tsis muaj dej haus dej siv, vim lawv muab cov dej hauv peb tej qhov dej cais mus tas rau lawv li. Ces peb yuav tsum rov pib ua tas txhua yam.”
Cov Mawv Xis Lim tau cev ntawv kom rau txiav txim tias cov haiv neeg tua neeg. Cov haiv neeg kuj cev ntawv kom rau lub tsev txiav txim tias cov Mawv Xis Lim lwg lawv cov yim neeg thiab hlawv lawv tej vaj tse. Kev sib hais plaub hauv txoj cai kuj tseem muaj ntxiv mus. Elias Tudu tus neeg nyob txawm uas nws yog ib tug neeg Kav Tos Liv Santal 35 xyoos piav tias : “Cov neeg no tuaj txog hauv lawv tej av thiab lawv nqa riam phom, ces qhov kawg lawv tua neeg.” Yog vim lawv yuav tsum tiv thaiv tus kheej, ces cov haiv neeg thiaj xuas hneev tua, ua rau cov Mawv Xis Lim tuag ib leeg. Cov haiv neeg hais tias tej av ntawd yog lawv ntiag tug raug cai. Thiab cov haiv neeg liam tias cov Mawv Xis Lim xav txeeb lawv tej av thiab siv riam phom tuaj txeeb.
Rooj plaub ntug hais txog thaj a li ntawm yuav luag 8 hev taj tseem hais ntxiv mus tas zog, tab txawm tias muaj kev txwv tsis pub cog qoob loo hauv thaj av ntawd, tsiv kav LiCas News pom tias muaj cov Mawv Xis Lim tseem mus cog nplej nyob ntawm thaj av ntawd. Raws li Caritas tshaj tawm, cov haiv neeg kwv yees 99 feem pua hauv thaj tsam ntawd raug cov Mawv Xis Lim nyob ntawd tua, vim lawv muaj neeg tsawg thiab lawv tiv thaiv lawv cov av. Cov haiv neeg feem coob tsis txawj ntawv thiab tsis tshua ceev faj txog txoj cai dej a, ces lawv thiaj raug txeeb los ntawm kev ua ntaub ntawv cuav. Marandy tus thawj coj Caritas nyob Dinajpur piav tias : “Thaum cov haiv neeg xav tau nyiaj, mas lawv kheev kheev muab lawv tej a coj mus yuam nyiaj. Ntev mus lawv cov av uas yuam nyiaj poob mus rau lwm tus txhais tes thiab qhov kawg luag hais tias yog luag li. Muaj ntau ntau zaus uas tej ntaub ntawv cuav raug muab los siv ua pov thawj hais cov cai no.” Marandy hais ntxiv tias : “Peb xuas nyiaj pab txhiv cov haiv neeg lawv tej av uas lawv muab yuam mus. Peb qhia txoj cai rau lawv thiab txhawb lawv hauv tsev txiav txim. Tab sis zim txwv no tus neeg pab nyiaj saib kev txuag txhua yam nyob ib puag ncig yog qhov tseem ceeb thiab loj dua. Li ntawd, peb thiaj tsis muaj txoj hau kev yuav daws cov haiv neeg tej teeb meem av ntxiv mus.”
Cov haiv neeg raug caij tsuj los ntev nyob hauv liv xwm, lawv raug txeeb dej a thiab khiav ua neeg thoj nam.
Hnub tim 6 lub 11 hlis xyoo 2016, lawv tej vaj tse nyob Gobindganj hauv lub nroog Gaibandha raug hlawv. Lub zim txwv ntawd yog Abul Kalam Azad ua nom. Kev sib ntaus sib tua ua rau cov haiv neeg tuag 3 leeg thiab raug mob 10 tawm leej.
Xyoo 1956, tseem hwv tau xuas nyiaj yuav cov haiv neeg tej av li ntawm 750 hev taj los cog kab tsib. Lawv cog lus tias cov av cog kab tsib yuav thim rov qab rau cov haiv neeg thaum lawv tso tseg tsis cog kab tsib lawm. Tab txawm kev cog kab tsib tso tseg rau xyoo 2004, tab sis cov thaj av uas hais ntawd kuj tseem tsis tau thim rov qab thiab muaj kev sib cav raws li cov lus lawv nrog tseem cog lus.
Murmu uas nws muaj 37 xyoo, nws yog tus lwm thawj tswj pab kav xwm txoj cai av hais tias : “Cov av no tsim nyog yuav thim rov rau peb, tab sis tseem hwv yuam cai. Lawv hlawv peb tej vaj tse thiab tua peb cov kwv tij Santal tuag 3 leeg. Niaj hnub no peb tseem tos kev ncaj ncees.”
Murmu hais tias nqe lus thov ntawm lawv yog hais mus raws qhov tseeb xwb. Lawv npaj txhij yuav muab lawv txoj sia los pauv kom tau txuag lawv tej av uas yog poj yawm txwv koob tseg cia. Nws hais tias kev tau txais kev txhawb nqa ruaj khov los ntawm lub Koom Txoos, yuav ua kom kev muab siab rau ntawm lawv yooj yim tuaj.
Thaum xub thawj, lub Koom Txoos Kav Tos Liv qhia thiab muab kev pab fab txoj cai rau cov haiv neeg. Lub sij hawm ntawd muaj ze ntawm 2,500 yim neeg nyob hauv thaj tsam ntawd. Txawm li cas kuj xij, cov plaub hais txog av thiab kev caij tsuj ua kom ntau yim neeg yuav tsum tshais chaw khiav mus rau lwm qhov thiab khiav mus txawv teb chaws. Thaum ntej yog 2,500 yim neeg, tam sim no tshuav 1,500 yim lawm xwb.
Murmus hais tias : yog tsis taij thov lawv cov av rov qab, cov thaj av ntawd yuav tsis muaj neeg nyob ntxiv mus. Nws kuj hais txog qhov cheem tsum ntawm kev tau txais kev txhawb nqa los ntawm lub Koom Txoos. Tab txawm tias yog cov lus hais xwb kuj xij, tsis kav nws txhib txog kev sib tiv hauv xyoo 2022.
Lub Koom Txoos Kav Tos Liv Npees Las Des tau tsa lub rooj sib tham ua ke nrog cov neeg taij thov kev ncaj ncees thiab cov thawj coj cov haiv neeg, kom tau feeb meej txog cov haiv neeg tej av. Txiv Plig Gomes uas nws yog tus lwm thawj tswj pab kav xwm kev ncaj ncees thiab kev thaj yeeb hauv lub rooj sab laj cov Tswv Qhia Kav Tos Liv hais tias : “Cov haiv neeg swb qhov lawv pej xeem tsawg, hauv kev tseev tsim thiab kev lag luam. Ua kom cov neeg feem coob tau zoo taw lub hom phiaj mus rau lawv.”
Nws hais txog kev muab siab rau ntawm lub Koom Txoos hauv kev daws cov teeb meem no, tab txawm muaj kev txwv ntawm fab nyiaj txiag kuj xij.
Cov thawj coj haiv neeg xws li Murmu thiab Hemblom ntseeg tias lub Koom Txoos tsim nyog ua cov hauj lwm no yam kub siab lug ntxiv mus. Lub Koom Txoos yuav sawv nyob ntawm lawv ib sab nrog kev qhuab qhia los yog tiv cov tseem hwv. Yog muaj lub Koom Txoos, peb yuav txawj sib koom tes daws teeb meem ntawm rooj plaub hais txog av no tau.